Manipulacje stawowe
Wsparcie w terapii kręgosłupa
Wielu pacjentów zwraca się z prośbą o „nastawianie kręgów”, „strzelanie z kręgosłupa”. Terminy te, choć potoczne, faktycznie odnoszą się do zabiegów manipulacji stawowych, które wyjaśnię w tym artykule.
Manipulacje stawowe mogą być świetnym wsparciem w terapii kręgosłupa
1. Manipulacje stawowe a terapia kręgosłupa
Manipulacje stawowe budzą obecnie wiele kontrowersji w świecie terapeutów manualnych. Niektórzy uważają je za skuteczną i bezpieczną metodę terapeutyczną, podczas gdy inni widzą w nich ryzyko i nadużywanie.
2. Czym są manipulacje stawowe i jak mogą pomóc w terapii
Manipulacje stawowe to „ruchy terapeutyczne wykonywane z dużą szybkością i niewielką amplitudą”. Są bardziej dynamiczne niż mobilizacje stawowe, które polegają na powolnych, powtarzalnych ruchach. Obie techniki są wykonywane w różnych zakresach ruchu, jednak manipulacje mogą powodować charakterystyczny trzask, którego nie słychać podczas delikatnych mobilizacji.
Lokalizacja gabinetu masażu tkanek głębokich w Warszawie
3. Czemu słychać trzask przy nastawianiu stawu
Skąd pochodzi ten dźwięk? Dawniej uważano, że trzask oznacza „nastawienie” stawu. Badania wykazały, że manipulacja nie zmienia na stałe położenia stawu; dźwięk pochodzi z rozpadu pęcherzyków dwutlenku węgla w płynie stawowym, zjawisko znane jako kawitacja. Po manipulacji, zabieg nie może być powtórzony przez około 15-30 minut, do czasu reabsorpcji gazu. Ciekawostką jest, że efekt terapeutyczny nie zależy od wywołania dźwięku, lecz od poprawy ruchomości i redukcji bólu.
4. Przeciwbólowe działanie manipulacji stawowych
Zarówno manipulacje, jak i mobilizacje stawowe, poprawiają ruchomość i działają przeciwbólowo, lecz manipulacje mogą przynosić szybsze rezultaty. Ich działanie opiera się na trzech mechanizmach:
Mechanicznym: nie zmieniają trwale położenia stawów, lecz mogą powodować krótkotrwałe przemieszczenie, rozciąganie struktur okołostawowych i rozerwanie połączeń między włóknami kolagenowymi.
Neurofizjologicznym: zwiększają wydzielanie endogennych opioidów, co zmniejsza ból, oraz obniżają spoczynkowe napięcie mięśni.
Psychologicznym: Efekt placebo może stanowić nawet 10-25% działania przeciwbólowego.
5. O czym należy pamiętać przed zabiegiem
Przed zabiegiem zawsze należy uwzględnić przeciwwskazania. Można je podzielić na bezwzględne i względne. Podstawowym przeciwwskazaniem bezwzględnym jest brak wskazań do zabiegu. Inne to osłabienie struktur więzadłowych i kostnych, nowotwory kości, niestabilne złamania, zapalenia szpiku, stany zapalne, niewydolność kręgowo-podstawna, zaburzenia naczyniowe i neurologiczne, ciągły ból, uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz zaburzenia górnego motoneuronu.
Przeciwwskazania względne, takie jak osteoporoza, niestabilność kręgosłupa, przepuklina krążka międzykręgowego, ciąża, reumatoidalne zapalenie stawów, zakażenia, zażywanie leków steroidowych, objawy hipermobilności i choroby tkanki łącznej, wymagają modyfikacji techniki, aby uniknąć ryzyka uszkodzeń.
6. Podsumowanie
Przed zabiegiem konieczne jest przeprowadzenie dokładnego badania, aby określić wskazania i przeciwwskazania do manipulacji. Przy odpowiedniej diagnostyce i wykonaniu, manipulacje mogą być bezpieczną i skuteczną metodą terapii.
